Praha, avreise

Dagen i dag handlar om utsjekking og avreise. Bussen går klokka halv eitt, og vi skal ein tur innom Therezienstadt saman med Filip, den eine av to dei tsjekkiske kittfigurane Filip og Luba, før vi reiser over grensa og køyrer gjennom Tyskland på veg heim.

Praha dag 3 a

I dag, siste heile dag i Praha, starta fellesprogrammet først klokka eitt, og før det var mange i byen og brukte opp resten av pengane sine. Deretter tok vi buss til nasjonalgalleriet, og tilbrakte halvanna time der, noe som viste seg å vere alt for lite.

På nasjonalgalleriet er det totalt fotoforbod, så eg viser heller nokre av gutane på vent utanfor. Her må det seiast at nokre av elevane våre hadde ein litt hard dagen derpå, og sjølv om det aldri utarta i retning av ei krise, betalte dei den siste dagen i form av forbod mot å drikke anna enn brus, i tillegg til at dei måtte vere heime ein time tidlegare. Bildet er berre meint som illustrasjonsfoto, og personane på bildet har ikkje nødvendigvis med denne saka å gjere.

Seinare, om kvelden, gjekk vi til ein restaurant for å spise middag samla, og dei fleste av elevane tok turen til byen etterpå, medan vi lærarar kvessa avkryssingsblyantane våre, fann fram elevlistene og sette oss til å vente utanfor hotellet. Bildet til venstre er av elevar under middagen, medan bildet til høgre under er freistnader frå personar med alkoholforbod på å smøre lærarane.

Dette var altså siste kvelden i Praha, og dei fleste av elevane var på ein eller annan klubb eller liknande resten av kvelden. Vi lærarar sat sjølvsagt berre og venta på elevane. På bildet til venstre ser du falkeblikket til Terje i det han meiner han ser ein elev klar for avkryssing, medan Brita fortel Jostein ei spennande historie om veska ho har i hendene.

Etter kvart kom alle elevane på plass, og vi hadde ei kjekk stund saman på restauranten/baren i same bygningen som hotellet, jamfør bildet til høgre under.

Praha, dag 2 b

Denne dagen har vi altså vore i jødekvarteret (etter ein liten runde i nasjonalmusèet, som eg ikkje trur gjorde særleg inntrykk), og fått ei omvising i ei avvigsla synagoge til minne om dei tsjekkiske jødane som blei drepne under den andre verdskrigen. Namna på alle desse er skrivne opp på veggen inne i synagoga, jamfør bildet til venstre, som er eit lite utsnitt av denne lange lista. Ein skodespelar har lest inn alle namna på band, og dette bandet blir spelt kontinuerleg i synagoga.

I tillegg er her utstilt teikningar frå ungar i den einaste tsjekkiske konsentrasjonsleiren, Therezienstadt. Denne leiren var ikkje ein utryddingsleir, men ein mellombels stasjon for jødar som seinare blei frakta til dei ulike utryddingsleirane. Her var sjølvsagt mange familiar, og i synagoga vi besøkte var det ei lita utstilling av barneteikningar frå Therezienstadt, med namn på ungen som hadde teikna, fødselsdato og dødsdato (bildet til venstre).

Til høgre ser du gutane med hovudplagga vi måtte ha på oss under omvisinga. Jentene likte ikkje denne forskjellsbehandlinga, altså at dei mannlege jødane må ha hovudplagg (kippa) av respekt.


Tilhøyrande denne synagoga var òg ein jødisk gravlund. Jødane har ikkje lov til å endre gravene når dei er sett opp, så derfor byrjar dei i ein ny etasje oppå dei andre gravene når gravlunden er full. Dei nye steinane set dei ved sida av dei gamle. På denne gravlunden ligg det om lag 100 000 menneske gravlagt, i 12 etasjar, jamfør kaoset på bildet til venstre.


Jødane legg i tillegg steinar på toppen av gravsteinen når dei vitjar ei grav, heller enn å legge blomar (jamfør bildet til høgre, som skulle ha vore snudd med klokka. Legg hovudet på skakke). Det er to forklåringar på dette. Anten stammar det frå ørkenvandringa, då jødane berre kunne gravleggje sine døde ved å leggje steinar oppå dei, eller så har det med å gjere at jødane ikkje skal krenke noe levande, til dømes blomar, for å heidre dei døde. Du finn gjerne lappar med ulike bøner eller ønske under desse steinane, sidan dei døde står nærare Gud og kan formidle desse ønska.


Ei anna interessant opplysing vi fekk ved den siste synagoga vi besøkte: Denne synagoga tilhøyrte reformerte jødar som kom hadde blitt fordrivne frå Spania av maurerane på 1100-talet. For å demonstrere rikdom blei synagoga til desse jødane (etterkomarane i alle høve, sidan synagoga blei bygd seinare) dekorert med motiv frå Alhambra, altså maurisk kunst. Denne synagoga tillet altså orgelmusikk (dei første organistane var jamvel kristne, sidan det ikkje eksisterte jødiske organistar), i tillegg til at ho er dekorert med islamsk-inspirerte motiv (finn i farta ingen bilder herifrå).

Praha, dag 2 a

Dagen i dag blir brukt til ein tur i nasjonalmusèet, som ligg vegg i vegg med hotellet. Deretter får vi ei omvising i jødekvarteret. Både Filip og Luba er med (ja, det høyrest ut som barne-TV med tsjekkiske kitt-figurar). Resten av dagen blir brukt til eigne gjeremål. Eg har no nett tatt mine sjansar med dusjen, som hadde ein av sine dårlegare dagar, og skal se om eg når ein kaffiskvett før vi går av garde. Meir seinare.

Dag 1 i Praha

Denne dagen (søndag) har blitt brukt til byvandringa. Filip, vår guide, har hovudfag i norsk frå Universitetet i Praha, og er av ein eller annan grunn oppdatert i det norske språket heilt ned til det mest vulgære, noe han ikkje ser noen grunn til å legge skjul på. Den andre guiden (vi er inndelt i to grupper) høyrer eg aldri, så eg kan ikkje seie noe sikkert om ho i det heile, anna enn at ho heiter Baluba. Jo, heilt sant, sjølv om eg ikkje er heilt sikker på stavemåten. Eller var det Luba?

Vi har altså vandra frå borgplassen med utsikt over heile byen, ned til Karslbrua, som går over Moldau, og fått ei lita innføring i Prahas historie. Bildet til venstre over er eit gammalt palass som no er bygninga til Tsjekkias UD, med det tsjekkiske flagget til venstre og EU-flagget til høgre, oppå sjølve bygget. Filip er overtydd om at EU-flagget til slutt, om mange år, kjem til å få ei siste stjerne i midten av sirkelen, som då representerer Noreg. Han er òg medlem av riksmålsforbundet (med både riksmålsforbundsryggsekk og -pin), noe eg trur svært få i Praha er, og han ville slå til meg i andletet då eg fortalde om kor vakkert det hadde vore med eit samla språkleg Noreg.

Til høgre: Ein gammal bygning frå borg-området. Viss du ser nøye etter, ser du at nokre av vindauga er målte på. I gamle dagar betalte innbyggjarane eigedomsskatt etter antal vindauge, så for å få råd til å ha eit hus som såg staseleg og symmetrisk ut, var løysinga å redusere antal vindauge, og måle resten på.


Etter ei omvising rundt og ein liten tur inn i St. Vitus-katedralen, gjekk vi for å spise lunsj. Etter lunsjen vandra vi ned frå borghøgda til sentrum av byen, og over Karlsbrua. Som bildet til høgre under viser, var nokre av elevane på dette tidspunktet tissetrengde.


Under til venstre er eit bilde frå Karlsbrua ned på ein av kanalane. På bygninga til høgre i bildet ser du ei stripe, langs midten av vindauga. Stripa markerer vannstanden under flaumen i 2002.

Resten av dagen hadde elevane fri til å vandre rundt, shoppe, osv., og det same hadde også vi lærarar. Etter ein liten kvil tok vi turen til sentrum for å finne ein restaurant som serverte ekte tsjekkisk mat. Det fann vi, jamfør nokre av bilda under. Det tradisjonelle tsjekkiske kjøkenet viste seg kan hende ikkje frå den beste sida denne dagen; i alle høve var det vanskeleg å få ned maten, som uansett i ein eller annan variant bestod av feitt kjøt, sky frå kjøtet, lunkne grønsaker og loffskjever med rosin.

Til høgre ser du Terjes svinekotelett med sauerkraut og loff, og til venstre under ser du restene av Britas identiske rett. Vi var vel samde om at det var svært, svært vanskeleg å få ned, og ei gryande forståing for elevanes begeistring kvar gong dei passerer McDonalds her i byen byrjar å melde seg.

Elevane har oppført seg eksemplarisk, og har vore punktlege og etterettelege på alle vis. Vi tok drosje frå den miserable matopplevinga i sentrum opp til hotellet, og eg avslutter her med eit flott sitat frå Torhild i drosjen på vegen heim:

Eg har tatt drosje maaaange gonger, men då helst i taxi

Turen ned: Danmark - Tsjekkia

Vi ankom alstå Danmark kvart over eitt natt til laurdag, halvanna time etter planen, og sov oss gjennom Danmark og store delar av Tyskland, før alt for mange morgonfuglar (deriblant vår eigen Terje) gjorde det umogleg å sove meir. Vi stoppa for frukost klokka 0930 i Tyskland ein plass, og suste av garde til Dresden, også uttala Dredsen av 25% av dei 4 bussjåførane på turen, der vi stogga i ein time for å ete og strekke på beina. På bildet her ser du nokre av lærarane ete spaghetti og drikke lettøl.

Dresden, også kalla Dredsen, var ein by vi gjerne ville ha tilbrakt meir tid i, om ikkje anna så for å leite etter ruinar frå den 2. verdskrigen.

Ein time, ca., etter Dresden nådde vi grensa til Tsjekkia, og blei grundig sjekka (!) i passkontrollen grunna trøbbel med hooligans i landet i samband med fotballkampar. Bussen flaut over med noe som likna på russiske kulestøytarar, og det heile blei av ein eller annan grunn filma av nok ein kulestøytar. I løpet av denne seansen var eg for nervøs til å ta bilde. Alle kulestøytarane tok med seg passa våre til scanning i ei bu midt ute på prærien, men ingen av oss hadde nok rusk i fortida til at dei kunne halde oss igjen. Tvert om, vil eg seie, for ein av lærarane på turen har hatt ei lang nok fartstid i ML-miljøet i Noreg til at alle kulestøytarane gjorde honnør på vegen ut av passkontrollen.

Den første vegstrekninga frå grensa mellom Tyskland og Tsjekkia og inn i Tsjekkia var ny, og dermed gjekk vi glipp av det som før var det første (og triste) møtet med landet: Dei prostituerte, som stod på rekkje og rad langs vegen etter grensekontrollen (og dei mistenkeleg mange bilane med motorstopp langs den same vegen). Alle bodene med dei utruleg stygge hagenissane var òg vekke.

Om kvelden åt vi samla på ein pizzarestaurant i nærleiken av hotellet.

Turen ned: Sandnes - Danmark

Å sitje på buss i nær 30 timar er ikkje nødvendigvis det kjekkaste ein gjer, men det har gått nokså greitt. I år var turen med båt til Hirtshals drygare enn sjølve bussturen, dels grunna forseinkingar, og vi kom til Danmark halvanna time etter planen. Underhaldninga om bord var til gjengjeld av ein slik kvalitet at det meir enn vog opp for ventinga. Aldri har vi vore nærare det totale kulturelle nederlaget enn når vi overvar ein glad synge- og dansetrupp radbrekke det som kan syngast og dansast frå 1920 og fram til våre dagar. Eg meiner at dette kan vere det viktigaste vi har opplevd på denne turen, og gler meg til å vise fram videoopptak av nokre av høgdepunkta.


Elles fekk gutane nok å tenkje på då dei såg oppslaget eg her har tatt bilde av.